Vandaag lijkt een zwarte dag. Hij begon prachtig. Ik dronk mijn cappuccino op het terras onder een staalblauwe hemel met stralende zon. Even waande ik mij in Italië. En toen gebeurde het: ik kreeg het bericht dat mijn Italiaanse barista deze week in alle intimiteit begraven is. 

Al 10 jaar maakt Maria deel uit van mijn Italiaanse leven. Maria was mijn bejaarde, wijze, lieve barista. Wanneer ik in Italië was, dronk ik elke dag bij haar een cappuccino.
Het nieuws trof me hard. Ik wist dat de dag ooit zou komen dat ze zou moeten gaan, maar het is te snel. Veel te snel. 

Maria was een typische Italiaanse ‘nonna’ met een hart van goud.
Ze hield niet alleen vanaf 6.00 uur ’s ochtends de bar open, maar zorgde daarnaast ook voor het gezin van haar dochter. Sinds die gescheiden is, leefde zij met haar dochters weer bij haar ouders. Niet omdat ze geen eigen huis heeft, maar omdat het veel gezelliger en gemakkelijker is. Italianen hangen heel erg aan hun familie. Kortom: Maria werkte van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat.

Niets was haar teveel en altijd stond ze met de koffie klaar 

Ik voerde met Maria heel fijne gesprekken en niet alleen over het weer. Ze was een geëmancipeerde, ondernemende en intelligente vrouw. Samen met haar man hield ze in mijn favoriet dorp al meer dan 50 jaar een bar en kruidenierszaak open. Tot vorig jaar. Haar man Tino was toen al 89 en Maria amper 75 jaar oud. Al jaren vertelde Maria me dat ze zouden sluiten. Het begon toch wel heel zwaar voor haar te worden: de bar, het huishouden en de winkel. Maar Tino weigerde met pensioen te gaan, dus gingen ze door. Ondanks haar gezondheidsproblemen.

Vorig jaar gebeurde namelijk het ondenkbare: Maria werd ziek. Héél ziek, vertelde Tino mij in tranen. Ze had kanker. Hoe ze het klaarspeelde weet ik niet, maar toen Tino vorige zomer plots dement werd na een ‘standaard operatie’, bleef Maria’s bar open. Ondanks de kanker en de chemo. 

In het najaar leefde ze weer op en droomde ervan om Tino weer thuis te kunnen opvangen. Door zijn dementie was hij in een rusthuis beland. Met kerst zag ik Maria voor het laatst. Ze vertelde me dat Tino naar huis kwam en dat ze de bar nu definitief zou moeten sluiten. Ze zou hem zelf verzorgen. Ik zag de wanhoop in haar ogen. De huishoudster die hen zou helpen, had plotseling afgezegd, dus zat er niets anders op dan hem zelf te verzorgen. 

Dat was dus Maria ten voeten uit: altijd maar zorgen voor een ander. Maar intussen deed ze wel zichzelf enorm tekort. En nu is ze er dus niet meer. Ik zal haar nooit meer terugzien. Tino wordt nu verzorgd door een buitenlandse verpleegster die bij hem inwoont. 

Moraal van het verhaal: het is heel mooi om je in te zetten voor je naasten en geliefden, maar vergeet alsjeblieft ook niet voor jezelf te zorgen. Ergens diep in mijn hart wist ik dat het met Maria niet goed zou aflopen. Ze werkte veel te hard.

Meermaals trof ik haar knikkebollend op een stoel in de bar 

Voor Maria is het te laat, haar zal ik niet meer kunnen ‘redden’ of veranderen. Maar mijn klanten wel. Jammer genoeg herken ik het patroon van Maria bij heel veel van mijn klanten. Ik schrik er altijd van als ik hoor hoeveel intelligente, ondernemende vrouwen zo erg in hun ‘zorgende’ rol zitten dat ze zichzelf enorm te kort doen. Net zoals Maria. Zo erg dat ze soms zelfs niet meer weten wat ze zelf leuk vinden. Maar het hoeft helemaal niet zo te zijn. Het kan ook anders!

Want ook al was Maria een hele lieve mama en nonna, tegelijk was ze ook een feministe. Samen met haar man combineerde ze gedurende 50 jaar haar eigen zaak met een prachtig gezin. Niet evident in die tijd. Was Maria een tragisch figuur? Ik denk het niet, want heel haar leven draaide rond datgene dat ze echt belangrijk vond: haar gezin en de gemeenschap/het dorp rondom haar. Ze was een graag geziene persoon en heeft steeds geleefd volgens haar eigen normen en waarden. Daarom hield ze het denk ik ook zo lang vol, ondanks haar ziekte. 

Wat deed haar dan de das om? Ik weet van Maria dat ze een beetje verbitterd was. Ze had het idee dat ‘enkel zij’ voor haar gezin en zieke man kon zorgen. Ze deed zichzelf te kort en bleef verder werken, ook op momenten dat zij hulp had moeten krijgen. Maar die hulp weigerde ze steevast, zo vertelden haar dochters. Ze zat vast in haar patroon en dat zou nooit veranderen, verzekerden ze mij. En ze hebben gelijk gekregen. Maar zo hoeft het dus niet te gaan!

Er is niets mis met ‘zorgen voor de ander’. Maar lieve vrouwen: vergeet toch ook alsjeblieft jezelf niet! Gisteren had ik een mindere dag: beetje grieperig, rillerig, weinig energie. Vroeger zou ik ondanks het ongemak een pijnstiller hebben genomen en hebben doorgewerkt. Nu luisterde ik naar mijn lichaam; rustte ik ’s middags een paar uur uit in het zonnetje en ging ik vroeg naar bed. Vandaag voel ik me weer prima en heb ik energie voor tien.

Zelfzorg is zo belangrijk!

Daarom bedacht ik samen met mijn collega Inès (stress & burn-out coach) een plan. Voortaan oraniseren we regelmatig samen een mini- retreat voor drukke, ondernemende vrouwen die wat zelfzorg kunnen gebruiken. Meer info over deze retreats en de eerstvolgende data vind je hier.

Alvast bedankt en hopelijk tot snel! 

Op jouw succes,

Annemie